Ülkemizde ve dünyada şehir nüfusları gün geçtikçe artmakta, bu hareketliliğin sonucu olarak şehirler altyapı, uygun fiyatlı konut, su, çevre temizliği, sağlık hizmetleri, ulaşım ve güvenlik gibi birçok konuda meydana gelen yeni ihtiyaçlarla başa çıkmak zorunda kalmaktadır.
Bu ihtiyaçlara cevap verilmesinde ve hatta bu beklentilerin kentsel kalkınmaya yönelik fırsatlar oluşturmasında “akıllı şehir” kavramı öne çıkmaktadır.
Akıllı şehir sunduğu bilgiyi toplumsal faydaya dönüştürebilme kabiliyeti ile sürdürülebilir kalkınma, rekabet gücü ve çevresel sürdürülebilirlik başlıklarında kazanımlar oluşturacak, yaşam kalitesini artıracak, ekonomik gelişmeye katkı sağlayacak, şehirlerin tarih ve medeniyet perspektifimizi yansıtacak şekilde hazırlanmasına hizmet edecektir.
Ulusal ölçekte akıllı şehir çalışmalarının planlanması ve bu çalışmalara yön verilmesi amacıyla tüm kamu kurumlarının, yerel yönetimlerin, üniversitelerin, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının ortak bir eylemler bütünü içerisinde hareket etmesi önem arz etmektedir.
Bu nedenle ülkemizde akıllı şehir politikalarına ulusal katmanda bütüncül bir bakış getirerek birlikte çalışabilme yetisi kazanmak, belirlenen politikalarla uyumlu yatırımları önceliklendirerek yatırımların doğru proje ve faaliyetlerle uygulandığını güvence altına almak amacıyla ulusal ihtiyaçları ve öncelikleri bütüncül olarak göz önünde bulunduran, ekosistem paydaşlarının ortak aklı ile inşa edilen 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı hazırlanmış olup 2019/29 sayılı 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı Genelgesi ile 24 Aralık 2019 tarihli ve 30988 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu doğrultuda; 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında tanımlanan eylemlerin, görev ve sorumlulukların gerçekleştirilmesine ulusal ölçekte katkı sağlanması ve başta yerel yönetimlerimiz olmak üzere tüm paydaşların kapasitesinin artırılması amacıyla “Akıllı Şehirler Kapasite Geliştirme ve Rehberlik Projesi” Bakanlığımızca hayata geçirilmiştir.
Proje kapsamında hayata geçirilen çalışmalar aşağıda belirtilen 8 başlık altında gerçekleştirilmiştir.
2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı rehberlik çalışmaları ile çevrimiçi ve çevrimdışı eğitim faaliyetlerinde kullanılmak üzere; Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planında belirlenen akıllı şehir bileşenlerinin gerçekleştirilebilmesine yönelik aşağıda belirtilen konularda eğitim videoları, eğitim sunumları ve eğitim kitapçıkları hazırlanmış ve merkezi kurum ve kuruluşlar ile yerel yönetimlere yönelik 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı rehberliği çalışmaları yapılmıştır.
- Yöneticiler için akıllı şehirler
- Akıllı Şehir Yönetimi
- Akıllı Çevre
- Akıllı Güvenlik
- Akıllı İnsan
- Akıllı Yapılar
- Akıllı Ekonomi
- Akıllı Mekân Yönetimi
- Akıllı Sağlık
- Akıllı Yönetişim
- Bilgi Teknolojileri
- Akıllı Ulaşım
- Akıllı Enerji
- İletişim Teknolojileri
- Bilgi Güvenliği
- Akıllı Altyapı
- Akıllı Afet ve Acil Durum Yönetimi
- Coğrafi Bilgi Sistemleri
- Akıllı Şehirlerde Veri
- Akıllı Şehirlerde Ağ Altyapısı
- Nesnelerin İnterneti
- Akıllı Şehirlerde Kullanılan Yaygın Standart Altyapısı
- Algılayıcılar, Veri Toplama ve Aktüatörler
- Dağıtık Veri İşleme
- Yapay Zeka, Makine Öğrenmesi ve Derin Öğrenme
- Görüntü İşleme Teknolojileri
- Veri Analizi Yöntemleri
- Örnek Uygulama İncelemeleri
- Akıllı Şehirlerde Stratejik Yönetim ve Strateji Hazırlama
Belediyelerimize Yerel Akıllı Şehir Stratejisi ve Yol Haritası rehberliği yapmak üzere çevrimiçi video konferans etkinlikleri düzenlenmiştir. Bununla birlikte yerel akıllı şehir stratejisi ve yol haritası rehberliği çalışmalarında kullanılmak üzere Viyana, Stockholm, Moskova, Londra ve Sidney şehirlerinin Yerel Akıllı Şehir Stratejileri Türkçe’ye çevrilmiş ve bu stratejilerde yer alan yaklaşımlar raporlanmıştır.
Belediyelere akıllı şehir uygulamalarının geliştirilmesine yönelik akıllı şehir uygulamaları rehberliği yapılmıştır. Bu kapsamda aşağıda belirtilen başlıklar altında Akıllı Şehir Uygulamaları Rehberlik Kılavuzları hazırlanmıştır.
Akıllı şehir uygulamalarına yönelik rehberlik çalışmalarına yönelik çevrimiçi video konferans toplantıları düzenlenmiş, bununla birlikte yine rehberlik faaliyetlerinde kullanılmak üzere 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planında yer alan akıllı şehir bileşenlerine yönelik aşağıda listelenmiş olan uygulamaları içerecek taslak teknik şartnameler hazırlanmıştır.
Taslak teknik şartnamelerin hazırlanması öncesinde akıllı şehir uygulamalarına yönelik Teknoloji İnceleme Raporları hazırlanmıştır.
Akıllı Şehir Uygulamaları Rehberlik Kılavuzları başlıkları:
- Yönetişim
- Strateji Yönetimi
- Politika Yönetimi
- Bütüncül Hizmet Yönetimi
- İş Yönetimi
- Akıllı Çevre
- Akıllı Güvenlik
- Akıllı İnsan
- Akıllı Yapılar
- Akıllı Ekonomi
- Akıllı Mekân Yönetimi
- Akıllı Sağlık
- Akıllı Yönetişim
- Bilgi Teknolojileri
- Akıllı Ulaşım
- Akıllı Enerji
- İletişim Teknolojileri
- Bilgi Güvenliği
- Akıllı Altyapı
- Afet ve Acil Durum Yönetimi
- Coğrafi Bilgi Sistemleri
Taslak teknik şartname başlıkları:
- Akıllı kavşak uygulamaları
- Akıllı park sistemleri
- Yenilenebilir enerji kullanımı uygulamaları
- Akıllı sulama uygulamaları
- Su kayıp ve kaçak izleme sistemleri
- Akıllı aydınlatma
- Akıllı atık toplama sistemleri
- Akıllı bina uygulamaları
Akıllı Şehir yaklaşımı ile yenilikçi finans yöntemleri ve iş modelleri geliştirilmesi ve gelir artırıcı veya maliyet azaltıcı inisiyatiflerin tanımlanması, gelir paylaşımına yönelik anlaşmaların oluşturulması, kamu özel ortaklıklarına aracılık yapılması, kaynaklarla ürün ve hizmetlerin trampasının sağlanması, çoklu şehir inisiyatiflerinin kolaylaştırılması amacı ile Akıllı Şehir Finansman Raporu hazırlanmıştır.
Raporda, Akıllı Şehirler alanında dünyada ve ülkemizde uygulanan mali destek programları ile ilgili mevcut durum, sorunlar, öneriler başlıkları altında detaylandırma yapılmaktadır.
Raporda, Akıllı Şehirlere ilişkin dünyada finans modelleri ve ülkemizdeki kurumsal uygulamalar incelenmiştir.
Güney Kore-Seul, İspanya-Barselona, Danimarka-Kopenhag, Almanya-Berlin, ABD-San Francisco, ABD-New York, ABD-Boston, Japonya-Tokyo, Hollanda-Amsterdam, Singapur, Fransa-Paris, Birleşik Krallık-Londra, Hindistan-Gujarat, şehirlerine ait akıllı şehir finansman süreçlerine ait detaylı araştırma raporu mevcut durum, sorunlar, öneriler başlıkları altında detaylandırılmıştır.
Ulusal ve uluslararası ölçekte finansman destek yapısı ve kanalları sağlayan kurum ve kuruluşlar incelenmiştir.
Raporda, Akıllı Şehir dönüşümünde kullanılan finansal kaynak türleri, sağlayıcıları ve iş modelleri hakkında farkındalık sağlayan bir yapıda işlenmiş; teşvik eden ve kolaylaştıran bir ortam oluşturma için gereklilikler, ihtiyaca uygun iş modelleri ve yeni iş modeli önerileri kapsamlı olarak açıklanmıştır.
Akıllı Şehir Terminolojisi Akıllı Şehir Kabiliyetleri ve bu kabiliyetler ile ilişkilendirilen varlıklara ilişkin tanımlamaları içermektedir. Akıllı Şehir Kabiliyetleri ve bu kabiliyetlerde yer alan fiziksel, mekânsal, dijital ve insani varlıklar ile söz konusu kabiliyet ve varlıklara ilişkin ve bunlar tarafından sağlanan bilgiye yönelik ortak anlayış geliştirilmesi amacıyla Bakanlığımızca hazırlanmış olan terminoloji dokümanının kapsamı geliştirilerek revize edilmiş ve Akıllı Şehir Terminolojisi Dokümanı hazırlanmıştır.
Ayrıca Akıllı Şehir Kabiliyetleri ve bu kabiliyetlerde yer alan varlıklara ilişkin bilgiyi oluşturan Akıllı Şehir Veri Sözlüğü Dokümanı hazırlanmıştır. Akıllı Şehir Veri Sözlüğü kullanılarak veri kavramsal modelleri aracılığıyla veri setleri oluşturulmaktadır.
Akıllı Şehir Terminolojisi kullanılarak anlamsal, organizasyonel, teknik, veri alış verişi, hukuki, stratejik, fiziksel ve teknolojik açılardan Akıllı Şehir Birlikte Çalışabilirlik Modeli oluşturulmuş ve Akıllı Şehir Birlikte Çalışabilirlik Esasları Rehberi hazırlanmıştır.
Akıllı Şehir Birlikte Çalışabilirlik Modeli ve Akıllı Şehir Birlikte Çalışabilirlik Esasları Rehberi, birlikte çalışabilirliğe yönelik ulusal ve uluslararası çalışmaları inceleyen ve raporlayan Akıllı Şehir Birlikte Çalışabilirlik İnceleme Raporu doğrultusunda hazırlanmıştır.
Akıllı şehir kabiliyetleri ve bu kabiliyetlerde yer alan varlıkların iş, veri, uygulama ve teknoloji katmanında tek bir yapıda standart olarak yönetiminin sağlanmasına yönelik Referans Akıllı Şehir Mimarisi hazırlanmıştır.
Referans Mimari Modeli ortak bir dil ve terminoloji ile hizmet odaklı olarak planlanmış olup akıllı şehir bileşenlerini kapsamaktadır.
Referans Mimari Modeli ile şehirlere; iş, veri, uygulama, teknoloji katmanlarında yer alan tüm varlıkların birlikte değerlendirebileceği standart bir ortam sağlanacaktır.
Referans Mimari Model baz alınarak Ulusal Akıllı Şehir Mimarisi oluşturulmuştur.
Ulusal Akıllı Şehir Mimarisi TUCBS Altyapısı ile birlikte çalışabilir şekilde geliştirilmektedir.
Ulusal Akıllı Şehir Mimarisi kullanılarak, merkezi yönetim kurum ve kuruluşlarına ait varlıklar ve söz konusu kuruluşlar tarafından yürütülen faaliyetler kapsamındaki verinin tanımlı standartlara uygun olarak değişiminin yapıldığı Ulusal Akıllı Şehir Veri Paylaşım Yönetişimi Platformu kavramsal altyapısı geliştirilmiştir.