TANIM

Birçok sektörle mekânsal etkileşim olan coğrafi verinin; üretilmesi, temini, depolanması, işlenmesi, yönetilmesi, kıymetlendirilmesi, analiz edilmesi, paylaşılması, görselleştirilmesi, sunulması ve güncel tutulması için gerekli olan donanım, yazılım, insan kaynağı, standartlar ve yöntemler bütünüdür.

MOTİVASYONLAR

  • Belediye ve hizmetlerine mekandan bağımsız olarak ulaşabilme imkanı
  • Standart ve herkese eşit hizmet
  • Altyapı ve üst yapı varlıklarının coğrafi temelli envanterinin oluşturulması,
  • Altyapı çalışmalarının optimizasyonu
  • Kentsel Hizmetlerin Etki-Değer analizlerinin yapılması
  • Kritik Altyapıların İzlenmesi
  • Kent Bilgi Sistemleri
  • Kent Planlama
  • Afet Öncesi ve Sonrası Durum Tespiti

UYGULAMALAR

  • Maliyet (Zaman-Mesafe) Etkin Güzergah Planlama

İlgilenilen coğrafi bölge içerisinde bir noktadan başka bir noktaya olan en uygun güzergahın belirlenmesi işlemidir. Google Maps, Bing, Yandex vb. browser uygulamaları birer örnek oluşturur.

  • Scada Sistemi

Danışmalı Kontrol ve Veri Toplama Sistemi  veya “Uzaktan Kontrol ve Gözleme Sistemi”. Kısaca bilgisayarlardan, haberleşme aletlerinden, algılayıcılardan veya diğer aygıtlardan oluşturulmuş denetlenebilen ve kontrol edilen bir sistemin genel adıdır. En genel olarak; enerji scadası (Elektrik-Su-Doğalgaz) ve proses scadası (fabrika-tesis otomasyonu) olarak ikiye ayrılır. KOSKİ Otomasyon Şube Müdürlüğü, İçme-Kullanma Suyu Temin ve Dağıtım Sistemleri, scada sistemlerine birer örnektir.

  • Altyapı Envanteri Veritabanı

İçme suyu, atık su, yağmur suyu, elektrik, telekominikasyon vb. kentsel altyapı hizmetlerine ait CBS altyapısı ile hazırlanan veritabanını ifade eder. Örnek olarak ISKABIS – İSKİ Altyapı Bilgi Sistemleri verilebilir.

  • İç Mekân Haritalama Sistemleri

Kapalı alanlarda yetersiz kalan GPS sinyallerinin açığını kapatarak bina içlerindeki insanların ve objelerin yerini belirleyen sistemler, İç Mekan Konumlandırma Sistemi olarak isimlendirilir. Mapwize, Indoora, InMapper, Google Indoor Maps uygulama örneklerinden bazılarıdır.

  • Yer Seçimi Analizi

Yer seçimi analizi, verilen kriterler ve ağırlıklar baz alınarak doğru ve etkin lokasyonun bulunmasını amaçlayan sistemdir. Örnek olarak Sağlık Bakanlığı, 112 Acil İstasyon Merkezlerinin konum belirlenmesi projesi gösterilebilir.

  • Kentsel Büyüme Tahminleme

Kentleşmenin hızı, yoğunluğu, arazi kullanım paterninin değişmesi gibi zamana bağlı mekansal değişimlerin, kent dinamiklerinin göz önününe alınarak tahminlenmesi yöntemidir. Denizli, Kentsel Büyümeyi Yönlendiren Değişkenlerin Analizi Tez Çalışması bu çalışmalara örnektir.

  • Kentsel Hizmetlerin Etki – Değer Simülasyonu

Kentsel altyapı tesislerinin olası çevresel ve ekonomik etkilerinin CBS ortamında değerlendirilmesi çalışmasıdır. Virtual Singapur – 3B İkiz Kent Modeli bu çalışmaya birer örnek oluşturur.

  • Afet Öncesi / Esnasında / Sonrasında Durum Tespiti

Afet senaryoları, afet yönetim sistemleri ve analizleri, afet sonrası görüntü değişim analizleri ile durum tespit ve kaynak tahsisine yönelik CBS tabanlı çözümleri kapsamaktadır. Örneğin; AFAD – AYDES Bütünleşik Afet Yönetim Karar Destek Sistemi Projesi.

  • Potansiyel Suç Analizleri

Belirli coğrafi alanlar içinde cereyan eden suç ve suç meyilleriyle ilgili olayların doğasını, boyutunu ve gelişimini incelemek amacıyla harita veya kroki üzerine ihtiyaç duyulan bilgilerin CBS teknolojisi sayesinde aktarılmasıdır. Bu tip analiz çalışması günümüz şartlarında değişik bilgisayar programları ile yapılmakta olup, oluşturulan programlarda veriler grafik ve harita üzerine işlenmesi sağlanır. Bu tip analiz çalışmalarının genel amacı ekip otolarını ve görev yapan personeli en verimli şekilde konuşlandırmaktır. Emniyet Gn Md., Suç Analiz Merkezi Şube Müdürlüğü tarafından bu çeşit bir uygulama kullanılmaktadır.

  • Güvenlik Açısından Kapsama Analizleri

Mobese kameraları vb. güvenlik teçhizatının 2 ve 3 boyuttaki konumsal temsiliyetini ifade eder. Temsiliyet alanının sağlanması için gerekli minimum sayıda teçhizatın nereye konuşlanacağı ile ilgili çözümler sunar. Kapsama Analizi ve Frekans Planlama Çözümleri buna bir örnektir.

  • Kent Bilgi Sistemleri

Bir kentin coğrafi özelliklerinden altyapı sistemlerine, vatandaşların sosyo-ekonomik niteliklerinden gelir-gider sistemlerine uzanan geniş bir skala içerisindeki bilgilerin bir veritabanına toplanarak ilişkilendirilmesi ve yönetilmesi amacıyla gerçekleştirilen konum bazlı uygulamalardır. Örnek olarak Kayseri Kent Bilgi Sistemi gösterilebilir.

  • Konum Bazlı Mobil Uygulamalar

Mekansal sorgulamanın kullanıcılar tarafından tetiklendiği ya da belirli aralıklarla uygulama tarafından otomatik olarak yapıldığı konumsal servisleri ifade eder. Changify, Yandex Traffic, FourSquare gibi konum bazlı uygulamalar, birer örnek oluşturur.

ZORLUKLAR

  • Kurumsal ve birlikte çalışma zorlukları
  • Mekansal veriye erişimdeki sıkıntılar
  • Sistemlerin birlikte çalışabilirlik düzeyi
  • Yetersiz finans kaynağı